Vekâlet yoluyla temsil sadece gerçek kişiler arasında söz konusu olup, tüzel kişiler bunu temsilcileri vasıtasıyla kullanırlar. Tüzel kişiliğin temsilcisi gerçek kişiler olacağından, bunların da vekâlet yoluyla temsilleri mümkün olmaktadır;
Vekâletnâme Tanzimine Yetkili Makamlar:
Bu makamlar şunlardır .
a) Noterler,
b) Türkiye dışında, Türk Konsoloslukları.
İbraz Edilecek Vekâletnâmelerde Aranılacak Hususlar:
Tapu işlemleri için, ibraz edilecek vekâletnâmelerde şu hususların bulunması gerekmektedir:
a) Yetkili makamlarca düzenlenmiş olması,
b) Düzenleme şeklinde tanzimi ,
c) Vekâlet verenin fotoğrafının bulunması.
d) Kimlik tesbitinin, nüfus hüviyet cüzdanı veya pasaporta göre yapılması .
e) İşleme yetkinin tam olması,
f) Şekli noksanlıklarının olmaması, (imza, mühür, tarih
yevmiye g.b) çıkıntı ve düzeltmeler varsa noter imzası ve mührüyle
onanması, ayrıca suret vekâletnâmelerde, tanzim eden makam tarafından
alıkonulan aslının aynı olduğunun belirtilmesi,
g) Vekilin bir başkasını vekil tayini halinde ilk vekâletnâmenin ibrazı
h)İşleme konu taşınmaz belirtilmişse, taşınmazın ada, parsel mahalle, köy gibi bilgilerinin açık ve anlaşılır olması.
Vekaletnamede İşleme Yetki
Vekilin, kendisine vekâletnâme veren adına tapu işlemlerini yapabilmesi için, işleme ait yetkinin vekâletnâmede açıkca yer alması gerekir.
Yapılacak tapu işlemi bir den fazla veya birbirine bağımlı olsa dahi, yapılacak işlemler vekâletnâme-de ayrı ayrı yer almalıdır.
Genel anlamda, vekilin tapu sicil müdürlüğündeki bütün tapu işlemlerini yapabileceğine dair bir yetki ile, müdürlüklerimizde işlem yapılması mümkün değildir.
Özellikle yapılması istenen tapu işlemi, vekâletnâmede açıkca belirtilmelidir. Bu nedenle satış için verilmiş bir vekâletnâme ile taksim, taksim için verilmiş bir vekâletnâme ile satış işleminin yapılması mümkün değildir.
Şunu da belirtmek gerekirki; iştirak halinde kayıtlı taşınmazlarda, iştirakcilerin satışı içerir vekâletnâmelerinin, ayrıca iştirakin çözülmesi yetkisini içermesi zorunlu değildir
Yine intikalen edinilen taşınmazlarda, ölümle iktisap söz konusu olduğundan, ölümden sonra verilmiş vekâletnâmelerde, satış yetkisinin bulunması halinde intikâl yetkisi aranmaksızın işlem yapılabileceği kanaatindeyiz. Bu husus tescilsiz iktisabın söz konusu olduğu diğer durumlar içinde aynıdır (cebri satış gb.).
Vekâletnâme de işleme konu taşınmazın belirtilmesi iki şekilde olabilmektedir:
a) Vekâletnâme veren “T.C. hudutları dahilinde” veya “……………. İli …………….İlçesi …………………..köy/mahalle’deki” taşınmazları satmaya, ipotek etmeye gb. vekile geniş bir yetki verebilir. Veya;
b) Mülkiyetinde bulunan taşınmazlardan bazıları için vekile dar anlamda bir yetki de verebilir. (örneğin: ……………….İli ……………….İlçesi ……………… Köyünde bulunan ………………. parsel sayılı taşınmazı satmaya gb.)
Ayrıca kat mülkiyetine tabi yerlerde, işleme konu bağımsız bölüm numarasınında vekâletnâmede belirtilmesi gerekecektir.
Vekâletnâmenin Şartlı Verilmesi:
Vekâletnâme veren, vekâletnâmesinde bazı şartlara yer verebilir. Bu takdirde vekilin işlemi bu şarta uygun olarak yerine getirmesi gerekecektir. Vekâletnâmede taşınmazın kime ve ne kadar bedelle satılacağı belirtilmişse, vekil sadece vekâletnâme de belirtilen kişiye, belirtilen bedelle satışı yapabilecektir.
Birden Fazla Kişinin Vekil Tayini:
Vekâletnâme ile birden fazla kişi de vekil tayin edilebilmektedir. Ancak bu halde, vekillerin temsil yetkilerinin, birlikte veya ayrı, ayrı kullanılacağı hususunun vekâletnâmede belirtilmesi gerekir. Bu husus belirtilmemişse, tüm vekillerin, birlikte temsile yetkili oldukları anlaşılır. Temsil yetkisinin ayrı ayrı kullanılacağının vekaletnamede belirtilmiş olmasının, vekillerin birlikte bu yetkiyi kullanmalarına engel olmayacağı kanısındayız.
Vekile Vekil:
Vekâletnâme veren, bir başkasını vekil tayin edebileceği hususunda vekilini yetkilendirmiş ise, bu takdirde vekil, vereceği bir vekâletnâme ile bir başkasını vekil tayin edebilecektir. Bu halde ilk vekâletnâmedeki yetkilerin dışına çıkılmamış olunmalıdır.Tapu sicil müdürlüğü ayrıca dayanak olan vekaletnamenin de ibrazını da isteyecektir.
Yurt Dışından Verilmiş Vekâletnâmelere Uygulanan işlem:
Yurt dışında bulunan Türkler vekâletnâmelerini, bulundukları ülkedeki Türk Konsoloslukları ile, o ülkedeki vekâletnâme tanzimine yetkili makamlara tanzim ettirebilmektedirler. Yine yabancı uyrukluların, vekaletnamelerini bulundukları ülke makamları ile, Türkiyede iseler noterlere tanzim ettirmeleri mümkündür. Vekaletnamenin yurt dışında Türk konsolosluğunca tanziminde herhangi bir işlem uygulanmamakta, ancak vekâletnâmenin yabancı ülke makamlarınca kendi mevzuatlarına uygun olarak tanzim edilmesinde, bu vekâletnâmelere bazı işlemler tatbik edilmektedir. Bunlar;
a) Vekaletnamede Fransızca “Apostille” şerhinin bulunması halinde vekaletname bu haliyle işleme kabul edilmektedir. Söz konusu şerhin olmaması halinde vekaletnamenin o yer Türk konsolosluğunca onaylanması gerekecektir .
b) Vekâletnâmenin Türkçe olmaması halinde Türkiye’de bir noter tarafından (yurt dışında Türk Konsolosluğunca) Türkçe ye çevrilerek, aslına uygun tercümenin yapıldığının tasdiki.
Vekaletin Sona Ermesi
Vekâlet: Ölüm, ehliyetsizlik, iflas, istifa ve vekilin azli ile sona erer
Vekilin Azli:
Vekilin temsil
yetkisinin sona ermesi, yukarıda bahsedildiği gibi çeşitli şekillerde
olabilmektedir. Uygulamada sıkça karşılaşılan sona erme hali, vekilin
vekâletnâme veren tarafından azledilmesidir.
Her ne kadar azil ihbarı, herhangi bir şekil şartına tabi değilse de,
tapu sicil müdürlüğüne yapılacak her türlü talep yazılı şekilde
olmalıdır. Bu sebeple tapu sicil müdürlüğüne yapılan ve bir talep
mahiyetinde olan azil ihbarlarının da, yazılı şekilde yapılması en
sağlıklı yol olacaktır.
